Xanana Husu Tulun Indonesia Arketektu Indonesia Dezenvolve TL

Tempo Semanal-Dili, 04.02.2011

Infra estrutura iha TL ukun rasik aan ne'e mukit Eis komandante Gerilleiru das Falintil husu tulun husi ninia eis inimigu SBY atu haruka  enjeneiru arketektu mai aijuda harii hikas infra estrutura iha Timor Leste.

“Hau dehan mos ba Prezidenti katak Ministru PU husi Indonesia haruka ona nia diretores balun mai ona iha ne’e.  Iha dezembru ha’u ko’alia ho Prezidenti Susilo Bambang Yudoyono. Ha’u husu atu ajuda ita nia AND ne’e. Atu haruka katuas sira ne’ebe especialistas, pensium tiha ona, engineiru arkitetus ne’ebe pensium tiha ona, mai ita lalika selu boboot,” dehan Primeiru Ministru Xanana ba Jornalista sira iha Palasiu Prezidenti Ai Tarak laran.

Durante tinan 24 Okupasaun Indonesia iha Timor Leste nota katak mosu dezenvolvimentu fiziku ne’e la’o maske nakonu ho violasaun ba direitus Umanus.

“Mai atu aijuda ita nia rekursus Umanus iha ne’e, hodi kapasita sira, hanorin sira atu haree servisu sira ne’e. Depois mos halo especializasaun kona ba se maka kaer pontes haree de’it ba pontes, se maka kaer Estrada haree de’it maka Estrada no se maka kaer uma haree de’it maka uma. La’e ita baku ba, baku mai ita la iha especializasaun ida nune’e ita ladun furak.,“ esplika Xanana.

Iha loron sorin Sexta feira (04/02), PM Xanana ofiialmente ba aprezenta ofisialmente orsamentu jeral do Estadu ho total bilaun US$1,306 maka aprova ona husi Parlamentu Nasional  ba Prezidenti da Republika iha Palasiu ai tarak laran.

Hafoin de enkontru ho Prezidenti PM Xanana dehan Prezidenti husu buat maka kona ba aumentu orsamentu do Estadu tinan 2011.  Foun-foun Governu propoin de’it Milaun US$985 maibe falta de’it oras haat nolu resin walu atu halo aprovasaun jeral OJE deputadu AMP sira husu aumenta milaun US$250 ba area eletrisidade.

“Prezidenti da republika husu kona ba Infra estrutura ne’ebe ami foo hatene kona ba Estrada no pontes balun ne’ebe tinan kotuk STA maka kaer. Kontratu hotu tiha ona maibe tiha ida ne’e maka atu hahu. Ha’u foo hatene mos kona ba Estrada balun tinan ne’e atu hahu,” dehan Xanana.

Lider do Governu esplika razaun kausa ne’ebe kauza ba OJE 2011 ne’e mai husi fundu hodi hataan ba situasaun emerjensia, subsidiu ba Veteranus, sosa Jerador eletricidade foun husi finlandia no Funduz infra estrututura maka sei kaer husi Ajensia Nasional Dezenvolvimentu (AND).

“Ha’u esplika mos ba Prezidenti kona ba Ajensia Nasional Dezenvolvimentu, ne’ebe ami atu kreia ne’e. Kreia atu reve kustus ba obras. Dala ruma buat ida kusta duzentus Mill karik, dala ruma ita kalkula sala bele sai fali trezentus no kuatru centus mil. Ne’ebe haree didiak ba, " dehan Primeiru Ministru IV Governu Konstitusional ne'e.

Nia realsa katak, “Ha’u dehan mos Ajensia Nasional nee’e ho labarik foin sa’e de’it maka ha’u iha ne’eba. Atu halo tuir PDD ne’ebe foin daudauk ne’e, sira too iha fatin ida sira haree ba ooohhh….la…eiiii sopu. Ema sopu. Para ita kontribui mos profesionalizmu iha ita nia setor privadu, hodi hadia sira. Hodi nune’e ita pouva osan I ita tau osan karik bu’at ne’e sai buat diak id aba ita nia rain.”

Iha Tinan Kotuk Governu harii Servisu Tekniku Aprovizionamentu (STA) ne’ebe too ikus falla atu dudu roda dezenvolvimentu la’o maibe hamosu fali kestaun ba dezenvolvimentu. (TS).