TEMPO SEMANAL - DILI 25/11/2012
TINAN ida ne’e komunidade Sub-Distritu Laleia,
Distritu Manatutu sorte at. Tanba, mudansa iklima iha tinan ne’e halo komunidade
liu-liu natar na’in sira labele koileta sira ninia hare ho di’ak, tanba impaktu
husi iklima ne’e halo bee maran. Ne’e duni, bee ne’ebé uza ba iha natar menus.
La’os ne’e de’it. Impktu iklima ne’e
halo mós natar barak iha Sub-Distritu Laleia abonda. Situasaun ne’e defikulta
tebes komunidade sira, liu-liu Agrikultor. Tanba, 80% komunidade Laleia moris
nu’udar agrikultor, tan ne’e sira tenke esforsu makas hodi hala’o serbisu iha
natar, sa lae hare ne’ebé sira kuda bele hetan estragus.
Maski mudansa klimatika ne`e halo halo
komunidade sira labele koileta sira ninia hare ho di’ak no natar barak
abandona. Maibe, tuir Xefe Suku Lifau Sirihaco da Costa katak, situasaun ne’e
sei la hamosu prolema bo`ot ba komunidade Laleia . Tanba, sei iha dalan seluk
ba sira atu bele sustenta familia.
Tuir Xefe Suku Lifau, problema hanesan ne’e sempre akontese
bebeik no dala barak sira hala’o ona antisipasaun. Aliende ida ne’e, bainhira
atu hala’o natar komunidade Laleia sempre hasoru defikuldade boot kona ba trator.
Tanba, trator ne’ebé Governu oferese ba agrikultor ho gratuita sempre menus
konvistivel. Ne’e duni, komunidade sira tenke halai natar ho sisitema
tradisional.
Xefe Suku ne’e kestiona mós trator ne`ebé
oferese husi Ministeriu Agrikultor ba grupu sira. Tanba, tuir ninia observasaun
katak bainhira trator hirak ne`e atu fahe sempre hare liu ba partidu. “sistema
ne’e sai kestaun ba povu Laleia no ida ne`e mak sempre akontese. Ne’e duni,
oinsá mak ita bele la’o ba oin se buat hotu ita sei uza sistema familia” Xefe Suku Lifau kestiona hodi fó mensazen
katak, povu ida ne`e persiza imi nia tulun, la’os atu hare ba ko`or ou partidu
Iha parte
seluk, nu’udar natar na’in, Agapito rekoinese katak, tinan ne`e hare ne’ebé
komunidade sira koileta ladun fó rezultadu di’ak. Tanba, udan be`en ladun monu rai ho di’ak.
Maski nune’e,
mudansa iklima iha tinan ne’e ladun di’ak. Maibe, situasaun ne’e ladun fó
impaktu makas ba agrikultor sira. Tanba, sira la depende de’it ba natar, maibe
iha mós ai-han seluk ne’ebé sira kuda hodi sustenta sira nia uma laran. (**)
No comments:
Post a Comment