Thursday 20 May 2010

ANP Rejeita Planu Dezenvolvimentu Woodside Dada kalsa halai.

"Woodside tenta obriga atu ANP simu de'it ona sira nia proposta ne'ebe amio rejeita ne'e maka ita boot sira hare sira sai ba hanesan ohin," dehan Prezidente ANP ba jornalista sira iha salaun de konferensia iha ANP nia knua.
Enkontru entre Woodside ho ANP ne’ebe tuir progrma halo iha Tuku 10 dadersan OTL iha palasiu do Governu jornalista sai ayam botgom. Iha entrega proposta planu ba dezenvlvimentu Greater Sunrise. iha odamatan hakerek iha surat tahan kinur ho lia fuan “Please do not Disturb!!!. Ne’e jornalista sikra rona lian hamnasa maibe lakelur de’it kuaze 11.30 reprezentante Woodside kurida sai husi kuartu laran mai atu fila. Bainhira jornalista husu ninia komentariu nia atu soke tan jornalista sira no dehan, “ohin ha’u preokupadu tebes.”

Lakleur de’it sai tuir husi salao de konferensia ne’e Prezidente ANP ka’er ho surat tahan mutin ida no livru boot rua. Maibe vise Diretur Woodside ne’e halai liu tiha ona ba liur. Presidente ANP bolu ninia seguransa hodi dehan, “foo fali ninia dokumentus ne’e ba sira.”

Sr. John Ozturgut tan ba de’it lakohi simu fali ninia dfokumentus ne’e maka ate ninia kareta para hela iha ninia oin mos nia la hare i halai liu tiha. Depois ninia sofer kareta Woodside ninia bolu fali maka nia fila mai hodi sa’e ba kareta laran no seguransa Presidente ANP ninia atu foo fali dokumentus ba nia maibe nia dudu sai fali dokumentus ne’e ba liur. Maibe Presikdente ANP ho ninia defensor sira hamriik hela iha baranda Palasiu ninia hodi hateten, “foo fali sira. Hatama ba sira nia kareta laran.” Entaun livru boot rua ne’e kompostu husi planu dezenvolvimentu Floating LNG ba Greater sunrise ne’e entrega ba sofer Woodside no tula iha kadeira oin entre sofer nia tuur fatin ho Woodside ninia director iha TL B. Augustin nia tur fatin. Antes B. Augustin sa’e nia sei foo sinal hodi husu ba ninia boot ne’e tuur iha kareta laran ko’alia no liman fuan hatudu ba livru rua ne’e, “ne’e?”

Ninia boot ne’e hateke hamnasa ho oin mean depois sira nia kareta husik hela palasiu governu. No Presidente ANP ho ninia ekipa sira hamriik noton marathon Xefe Woodside ninia ne’e no hotu tiha ba emprensa Presidente ANP informa katak, “Tanba sei iha buat barak ami tenke hare tanba ne’e ami entrega fila fali ba sira lori fila fali ba, ami hakarak hare fali planu ne’ebe hanesan ne’e, maibe ne’e ba futuru FLNG, DLNG Darwin LNG) no TLNG (Timor Leste). Depois de asesmentu ba 3 ne’e halao hotu ona agora ita tenke iha principiu agreement ida, aseitasaun en prinsipiu ida entre parte hotu Governu Timor Leste, Governu Australia ho Woodside no nia Parseiru sira konaba konseitu uniku bazia ba dadus ne’ebe sira uza molok ita muda ba halo konsepsoenis, seleksoins konseitu ne’ebe mak atu uza hanesan baze ba dezenvolve kampu ne’e ou atu halo planu ba dezemvolve kampu agora ohin mai ne’e ida ne’e seidauk ko’alia, agora hakarak mai hatama ona FLNG. Tenke no obriga katak ANP tenke aseita.”

“Ohin dadersan akontese no sira mai ho intensaun sira hato’o duni karta ne’ebe mak responde ba ANP ninia karta 29 Abril no 4 de Maiu nian. Maibe aliende ne’e sira moos lori hela planu ba Dezenvolve ba kampu Greater Sunrise bazia ba konsektu FLNG ne’ebe ami reseita nudar autoridade apresenta Governu rua.”

“Ami hare katak ida ne’e laloos, la korespondensia, la refleta progresu servisu ne’ebe maka oras ne’e ANP akompania hela ho sira. Entaun hau dehan ba sira ho Englesh katak ‘Miss leading’ dehan katak la fo informasaun loloos ba publiku konaba progresu ne’ebe maka akontese ho involvimentu ANP nudar autoridade ida ba Greater Sunrise hafoin sira haruka surat ida mai hau konaba sira nia desizaun ba konseitu katak sira hili ona FLNG.”

“Ohin (18/05) ne’e kompania Woodside lori projetu principal mai husu enkontru atu bele submete sira ninia planu desenvolvementu ba kampu Great Sunrise bazeia ba Floating LNG nebe maka namlele iha tasi leten. Nudar autoridae ami responde ba sira nia email hodi ANP nia naran dehan katak ami pronto atu simu ita boot sira atu enkontru ho ajenda nebe hakarak atu hare kona ba ami karta rua ne’ebe maka uluk ami haruka tia ona ba ita bot sira karta rua nebe maka ami haruka ba sira maka karta ida 29 de abril 2010 iha neba mi koalia katak obserbasaun ANP ninia ba saida maka konselu de megener halao iha liur ou publika iha liur konaba konsetu desenvolvementu.”

Iha loron 07/04/2010 prezidente da Republika DR. Jose Ramos Horta hatoo ba Televizaun ABC ho Tempo Semanal kona ba solusaun alternativa ba planu Dezenvolvimentu gas iha Greater Sunrise diak liu uza Floating LNG. Maibe Governu liu husi Sekretariu Estadu Rekursu Naturais Alfredo Pires sei mantein nafatin ninia preferensia atu kadoras husi Greater Sunrise mai Timor Leste.Iha loron 29/04/2010 Woodside ho sira parseiru sira anunsia iha AXN Sydney katak dezenvolvimentu Greater Sunrise sei iha de’it tasi laran. Tuir fontes balun ne’ebe besik liu ba negosiasaun Greater Sunrise informa ba jornal ne’e katak iha 2005 Woodside indika ona atu lori Pipa mai Timor Leste. Maibe antes ne’e iha 2004 kompania Norwegia ida ne’ebe Governu Timor Leste iha momentu ne’eba husu atu halo estudu ba estudu husi Woodside rekomenda atu Governu Timor Leste labele fiar demais kompania ne’e tan ba, “Woodside la’os kompania ne’ebe prudente.”

Mosu mos alegasaun katak iha konspirasaun entre kompania woodside ho ninia sosiu sira hanesan Shell ho Osaka. Iha loron 30/04/2010 jornal Japones ninian fo sai notisia katak dezenvolvimentu greater Sunrise sei uza fasilidade Floating LNG. Xanana Gusmao hateten katak sei la autoriza atu nasaun boboot sira atu hanehan ninia rain Timor Leste.

No comments: