Surat ho numero de ref 239 MoF/DA/09/08 ne’ebe asina husi Francisco da Costa Guteres, Direktur Servisus de Aprovisionamentu Nasional iha loron 23 fulan Setembru tinan 2008 mak haruka ba Direktur Treasury, Manuel Monetiro hodi rekere surat de kreditu ho valor US$ 3,187,500 afovor ba kompainya Pualaka Petrol. “Ha’u ho laran kontenti rekere ba ita bo’ot ho urjentimente atu rekere (iha dadersan ne’e) LC (Letter of Credit) tuir montante ne’ebe dehan ona iha leten ne’e ba Pualaka Petroleo Fuel,” hakerek surat direktur Aprovisionamentu nian ne’e.
LC ne’e atu kovre suplai diesel ba EDTL Durante fulan Oitobru. Valor husi LC ne’e kovre kustu mina husi fontes no hodi aluga fulan rua floating barge. “Tuir estimativas konsumpsaun EDTL ba fulan Oitobru nian hamutuk mina litru 3,000,000 ho estima ona presu kada litru maka US$ 1.14 ho total valor US$3,420,000,” surat ne’e relata iha lian ingles. Interesante atu hatene katak surat maioria sai husi divizaun aprovisionamentu ba anunciu no award tender maioria iha lian Inglesh ne’ebe tuir emprezariu Nasional balun ninia hanoin katak hakerek husi konseleiru Internasional balun ne’ebe selu husi nasaun doador balun.
“Ha’u rekere ba ita bo’ot atu fo instrusaun ba ita nia staf atu hasa’e CPV ida ba $3,420,000 ho nune’e maka bele (facilita) hasai lalais LC ne’e,” ejiji iha surat ne’e.
Iha surat de rekerementus ne’ebe jornal ne’e konsege asesu ba mosu mos letra balun hakere ho liman hanesan “1) prepara CPV $3,420,000.00” no “2) Prepara LC $3,187,500.00,-
Ikus liu iha surat pajina ida deit ne’e,Francisco aprecia kolaborasaun husi parte Treasury Ninian. “Ha’u fo obrigado barak ba ita nia atensaun wain ba problema ne’e.” Ho kontratu ba kompainya Pualaka ne’ebe prezu aas liu fali $0.06 husi Kompainya Sun Shine ne’e signifika katak orsamentu guvernu nian sei mout $180,000 iha fulan ne’e.
Ho ahi elektricidade ne’ebe mate moris iha area balun dili laran iha semana kotuk jovens lubun ida husi BTN/II Taci Tolu haklilik surat ida ba PM Kay Rala Xanana Gusmao husu governante ne’e ninia intervensaun. “Ami ladun kompriende tansa mak kalan-kalan sempre iha kortes energia elektricidade iha oras nebe mak populasaun hotu atu akompainya noticia ou halao aktividade hanesan husi oras tuku 7.00 lokraik to’o tuku 9.00 kalan,” hakerek iha surat ne’ebe asina husi 328 juventude ho populsaun ne’e.
Oras ne’e kortas de energía eletrisidade iha kapital Dili kontinua abansa ho tempu ne’ebé naruk, koaze oras 3-4 nia laran, ahí la lakan iha bairo-bairo i ahí bele mate dala 2-3 iha kalan ka loron sem iha avizu dahuluk husi responsavel eletrisidade nian.
Sekretariu Estadu EDTL Januario da Costa Pereira, iha nia knar fatin, relasiona ho problema eletridade mate hela deit. Alein de ne’e tanba Kompania ne’ebe suplay mina husi Indonesia sira feriadu semana ida kona ba loron Idul Filtri entaun sira la hotu iha ne’e, maibe sira mos fó hatene ona parese sei to’o iha ne’e tanba estalasaun hotu ona atu sira bele hamri’ik hodi test ida ne’ebe seidauk.
“Hau nia hanoin depois de estalasaun ne’e hotu ami sei haka’as an nafatin oinsa atu reestala kondisoins ilegais, tanba kuandu iha kondisoins ilegal sira la uza tuir regra, balun loke ahi to’o dader no balun fahi luhan liga hotu entaun prontu saida mak akontese, ita la kuidadu sasan. Nia mos seidauk simu informasaunkompania Pualaka mak manan tender tanba sira husi aprozionaamentu sentral mak hatene mais inkuantu nia seidauk simu mina husi sira, maibe to’o agora no loron intervista ne’e EDTL sei simu mina husi Pertamina. “Hau la hatene tanba laos ami mak halo kontratu no ami hein simu deit,” Januario dehan. Nia realsa“To’o agora ami seidauk simu mina husi Pualaka no foin propojitu.”
Sekretariu Esatdu ne’e rekuinese katak, “se la sala iha fulan Marsu ho Abril ami infrenta problema mina wituan ne’e los duni. “Iha altura ne’e ami hola duni mina husi Pualaka depois ida ne’e la iha ona, ami hetan mina husi Pertamina.”
Joao Alves: Ami Tuir Prosesu Tender Diak, Se KKN Hatudu Evidencia
Responde ba alegasaun hirak ne’ebe dehan Kompainya Pualaka Petroleun halo KKN Ir. Joao Alves nu’udar Direktur Financas husu atu lalika koalia deit maibe aprezenta ba prokurador ka parte ne’e relevante atu prosesa. “Kuandu iha evidensia prosesa para ita haree, ne’e mak los, ne’e mak dehan gentlemen, hatudu took iha ne’ebe mak ami halo KKN,” Joao sadik koko.
“Se ami halo KKN entaun ami lalika halo esforsu hanesan ida ne’e, ami tur nonok deit la kleur ami asina ona. Mis ami iha buat hot-hotu ke bele hatudu laos deit ke ba Guvenu mas ba publiku tomak katak, Timor oan iha kapasidade para atu bele fornese kombustivel iha TL,”Direitur Das Finansas Kompainya tenta esplika.
Joao dehan sira halo sistema hot-hotu hodi aprezenta sira nia presu ho kondisoeins, aprezenta mos garantias ne’ebe ke kontratu fó garantia ba floating barge buat ida todan atu bele sira hela iha Timor durante tinan 1 nia laran hanesan armazen boot ida atu bele kreia konfiansa ba Guvernu no konsumadoris sira nian hotu katak Pualaka iha kondisoeins tomak para atu bele oferese mina ba se deit iha teritoriu TL nia laran.
Nia apela ba Timor oan hot-hotu hodi dehan, “ami tuir prosesu tender ne'e di'ak.” Nia rekuinese iha fulan hirak liuba kondisoins minimas ne'ebe ke Pualaka rasik iha, ho, ninia estasaun Petroleu ida de'it no fornesimentu ki’ik oan ba projektus bilaterais ne'ebe ke fornese iha Timor maibe ida ne’e hanesan lisaun ida ba sira. “Ami senti dehan katak ho esperensia ne'ebé ke iha, ami, para tuir iha projeitu tender ida ke boot Internasionál ninian. Iha projeitu ida ne'e ami halo ami nia esforsu tomak liu husi sistem manajamentu no sistema de kontaktus ba presu kombustivel Internasionál, haree tuir presu iha MOPS ne’ebe ke iha mundu ninian, presu Mops ita haree kona ba swit light crew oil ne'ebé ke nia presu ne'e aas ho crew oil biasa ne'ebé ke nia presu mos la dun, ke kompetisaun ba merkadu Internasionál ninian,” nia informa.
Pualaka hetan fiar husi Guvernu fornece mina ba EDTL hanesan, “Konfiansa ida ne’ebe ke, ita haree katak depois de evaluasaun hotu ne’ebe ke Guvernu halo haree dehan katak, kompanya Pualaka ne’ebe ke puru, Timor oan deit la iha sociu estranjeiru ida ka la iha tan ema ida i konsege haree dehan katak proposta ami nian ne’ebe ke hatama ba iha tender ida ne’e, proposta ida ke Guvernu konsidera hanesan proposta ida ke diak,” ho kontenti Joao Informa. “Pur tantu ami nain hirak, fó volta husi Malaysia ba Singapura, mai fali Malaysia, ami koko to’o tama iha Indonesia mos iha. I ami haree dehan katak, mina para atu fornese ba iha TL, mina ida ne’ebe ke ho kualidade high speed diesel. Mina ida ke bele fó garantia liu-liu ba sira nia konsumadores sira ho Guvernu dehan katak kualidade mina ida ke ami hatama ne’e sei la fó difikulidades ba iha kareta i tanto mos ba jeradores.”
Joao Alves esplika katak mina nia folin sa’e tun sa’e nune’e sira nia kompainya akompania nafatin presu Mops ne’ebe ke iha Internasional. “Ita bele haree dehan katak foin dadauk ne’e, presu ne’e tun tiha to’o iha US$0.97-US$0.98 no nia sae fali to’o US$ 1.26 Cent per barir. Mais iha ne’e mak ami apriende barak dehan katak kontratu ne’ebe ke ami halo suplier sira tenki fó garantia dehan katak labele fornese ne’e to’o deit iha fulan klaran, depois nia mate,” nia dale.
Tuir Eis Governante iha I Guvernu Konstitusional ne’e katak maiske obstakolu wain maibe Pualaka tenta atu halo negosia ho ajensia sira hot-hotu tantu husi (SPC) Singapura Petroleu cooperation mos husi Petronas ninian atu bele hetan kooperasaun de presu ida ke diak liu i ke bele fó garantia, para bele fornese mina iha TL.
“Ami konsege hetan rede sira ne’e hotu no konsege hetan kontaktu ema nain 6 ou nain 7 iha Malaysia hanesan mos iha Singapura i ami hili kompainya ida iha Malaysia mak oferese kondisoeins diak liu para nia bele fornese mai iha Timor. Entaun haree dehan katak kondisoeins ida ne’e mak ami kaer ho garantia laos deit kondisoeins, maibe ami involve Banku para atu bele fó garantia dehan katak Banku ami nian iha TL iha ligasaun ho Banku korespondenti sira nian iha Malaysia para atu bele halo transaksi i labele iha problemas kona ba material ne’ebe ke atu mai ne’e ho kondisoeins diak, ho kualidade diak. “Presu Mops ne’e variabel ami hateten katak presu ne’e iha momentu ne’eba ami fo $ 1.20 Cent, maibe depende mos presu Mops. Presu Mops ne’e iha semana ida nia laran, nia bele sae ou presu ne’e mos nia bele tun. Pur ke ne’e Merkadu Internasional nia la haree dehan katak presu fiksu, para depois hateten dehan katak presu sae, presu nafatin, presu ne’e tun, presu ne’e nafatin. ,” nia defende. Maibe kuandu presu ne’e sae, presu ne’ebe ami oferese tuir presu Internasional no presu ne’ebe ke tun ami oferese tuir presu Internasional nafatin iha TL.
Para atu bele fó garantia ba maluk sira liliu ba mikrolet no transporte publiku sira ne’e para ita mos bele senti dehan katak ho kontribuisaun ami nian ne’e ami mos partilya hamutuk iha dezenvolvimentu Timor ninian, liu husi fornesimentu de kombustivel ba iha publiku.
“Ami nia sistema laos dehan atu buka hetan lukru ida ke maka’as liu ne’e lae.” Sistema ne’ene hanesan kontratu ne’ebe ke iha Guvernu tuir presu Mops ninian variavel kuandu presu Mops ne’e sae sira mos akompania iha internet, laos ita deit maibe Guvernu mos iha adviser, governu mos akompana iha Internet, publiku mos akompania iha internet, ne’ebe presu ne’ebe ami fó ne’e depende ba presu Mops nian bele US$ 1,14 Cent ou bele tun to’o US$ 1,10 cent i ita haree presu ne’e tun bele iha presu U$$ 1.00. Mais ne’e depende no bele tun liu tan kuandu Merkadu Internasional hatudu ninia grafiku dehan katak persu ne’e iha tendensia para atu tun entaun ita hatun.
Hanesan Timor oan iha Nasaun ida nia laran konserteza ke iha mentalidade para atu bele mos kontribui ba dezenvolvimentu. “Dezenvolvimentu ne’e ita haree dehan katak kontribuisaun ita nian para atu bele halo redusaun ba iha presu ne’e importante teb-tebes para mos bele fó oportunidade para atu ita nia maluk sira seluk-seluk mos bele hadia sira nia vida diak liu tan, liu husi sira ne’ebe halao ligasaun ba iha transporte publiku no liliu ba fornesimentu ne’ebe ke pualaka fó ba iha Guvernu,” joao dehan.
Maske Pualaka Petroleu tenta atu konvence publiku maibe ho mina ne’ebe to’o tarde no faktus hatudu katak kompainya seluk hanesan sun shine hakarak fo folin tun liu $1.08 hamosu perguntas ba Timor oan sira ne’e.
Estudante UNTL ne’ebe lamenta ho elektricidade ne’ebe mate moris kontenti kahor ho duvidas ba lalaok guvernu ho kompainya pualaka ninian. “Ha’u hanoin ne’e osan ami povu ninian ne’ebe presiza uza ho kuidadu ba estadu no povu Timor Leste,” dehan casamiro da costa iha kampus UNTL eis liceu Dili, (14/10)Nia husu guvernu atu esplika kona ba, “osan loron hat ne’ebe kompainya Pualaka seidauk hatama mina ba EDTL ne’e karik sei fila hikas ba konta estadu ninia ka selu nafatin hanesan hakerek ona iha CPV ne’ebe Direktur Prokuramen rekere ba Direktur Treasury iha loron 23/09/08?,” nia kestiona.
Tuir dadus katak kada loron jerador EDTL Dili hemu entre 86-87 tonnedas gazoel entaun hahu husi loron 01-05/10/08 Jerador EDTL sunu ona gazoil 430-435 toneladas.Wainhira Jornalista sira tenta litik Joao kona ba bainhira los maka sira bele hahu hatama sira nia mina ba Tanke EDTL ho hamnasa sinista kahor ho nervouza dehan,” Ha’u sei konvida ita bo’ot sira ba iha segunda Feira (ohin) ka Terca Feira (aban) para ba haree kombustivel ne’ebe ke tama. Ida ne’e importante teb-tebes, se iha tempu bele ba to’o iha Tibar para haree. Ne’e ga?” “.Se iha sala halo favor kritika. Se ami halo korupsaun prosesa buat ne’e legalmente ba liu husi lineas ne’ebe ke, kompetencias ne’ebe iha. Mas haree uluk iha ami nia pratika ne’e halo nusa i depois maka haree took,” nia soe viadas.
Joao Alves mos lahaluha soe viadas lamentasoens ba emprezariu Timor oan sira ne’ebe sei tara an ba investidores internasionais sira. “Labele, ita independensia mas, ita fiar mak ema seluk deit. Ida ne’e mentalidade ida ne’ebe, ita hasai tiha husi ita nia ulun. Labele, kuandu ita iha kapasiddade para halo, ita halo ba ita nia rain. Se ema seluk mak kaer, ita bele imajina tok orsamentu hira mak nia la lori sai husi Timor ba iha liur.
Mario Carrascalao: “Ne’e Konkalikon” no” Favoritisimu”
Hafoin de relatoriu transparencia internasional ne’ebe koncerteza hetan dadus maka sira publika laos ba Rai Timor deit maibe publika ba rai mundu tomak i Timor Leste hetan pozisaun hanesan 145 ne’ebe bo’ot liu vinte dois lugar kompara ho tinan 2007 nian. “Ne’e buat ida ke hatudu ba ita katak ita nia rain ne’e korupsaun maka’as duni,” Deputadu Mario Carrascalao komenta.
Nu’udar prezidenti Partidu deputadu ne’e, iha momentu ne’eba fo instrusaun ba Prezidenti bankada PSD iha Parlamentu Nasional (PN) atu levanta problema ne’e. Nia hahi tebes xefe bankada PSD, Sr. Fernando Gusmao nia neon bo’ot hodi foti kestaun ne’e hamutuk mos ho bankada sira seluk iha uma fukun Timor nian. “Ha’u hanoin ida ne’e iha konsensus, iha Parlamentu ne’eba, atu ita halo buat ruma, be, hamoos tiha korupsaun ne’e,” Carrascalao dehan.
Maske nune’e Ir. Carrascalao, rekuinese katak to’o agora iha difikuldades atu halo buat ruma kona ba vesti korupsaun ne’e, tan ba, dala barak lee husi deit noticia internasional deit no seidauk iha dadus konkretus sai hanesan indikasaun forte ida ba fiskalizadores sira. Maibe nia hakfodak ho surat husi direktur Prokuramen Nasional ba direktu Tezoru iha loron 23/09/08 ne’ebe ho oin mean nia dehan, “agora ita haree fali surat tahan ida hanesan ne’e, ke, husi direktur prokuramen nian, fo fali ordem, ka husu fali ba direktur tesoria nian ne’e, atu hasai osan trez miloens kuatru centus mil ital ne’e, atu selu mina rai, atu fo ba EDTL nian ne’e, ho folin $1.14 litru ida, kuandu ita hatene katak mina nia folin agora ne’e $0.72 centimus,” nia dale ninia admirasaun.
Liu tan nia alega lalaok, “ne’e signifika katak sira ne’ebe husi Prokuramen nian, ho sira ne’ebe husi Ministeiru Financas nian ne’e, sira manan osan bo’ot. Tan ba osan ne’e, ha’u hanoin sira hot-hotu hetan duni parte. Tan ba ha’u la fiar katak direktur Prokuramen nian ne’e fo ordem hanesan ne’e, la hetan vantajem ruma?,”alega nakonu ho lia husu husi Mario Carrascalao.
Mario la kompriende tan iha surat ne’eba direktur Aprovisionamentu la esplika klaru razaun fo manan projektu ne’e ba kompanya Pualaka Petroleu. “Tan ba nia, iha surat ne’e, nia la temi, katak nia pedidu ne’ebe atu hasai osan trez miloens kuatru centus ital mil ne’e, bazeadu ba rezultadu husi tender ka?, bazeadu ba lei ruma ka?, nia la hateten,” Deputadu PSD ne’e kestiona.
Nia hateten iha surat ne’eba, ”husu deit ka hanesan favor ida, hasai osan ida ne’e, ba ida be Pualaka Petroleu.”
“Ha’u hanoin sira ne’e hotu, iha bahasa Indonesia konkalikon hotu eh..konkalikon hotu eh,” nia realsa ninia alegasaun ho hamnasa.
Tuir Ir. Mario ne’ebe tu’ur iha linea oin Parlamentu Nasional ne’e hateten ho oin seriu katak,” talvez ida ne’e bele fo indikasaun forte ida tan ba Parlamentu, katak, urjenti ita kreia komisaun inkeretu ne’ebe halo ita, bele halakon lalais sa ida maka akontese iha ita nia rain ne’ebe halo ita hotu moe bo’ot ne’e.”
Iha Kompainya Pualaka nia laran iha mos laen husi Ministra Justica Lucia Lobato ne’ebe hanesan Vice Presidenti Partidu PSD ninian. “Ba ha’u, iha PSD ka la iha PSD mas ha’u nia alin rasik ka ha’u nia oan rasik maka involve ba ida ne’e, mos, ha’u husu kastigu hanesan deit,” Mario Promete. Nia husu atu ema hotu efende interese ansional. “Kona ba interese nasionais ne’e ita labele haree fali familias ka partidu ka la’e. Ida ne’ebe labele taka malu, tan ba ida ne’e, prejudika ita nia ema barak. Nia PSD, nia maka hakarak rasik halai risku. Ha’u maka hateten beibeik, ha’u lakohi PSD ne’e, ema ne’ebe ligadu ba ita nia guvernu,” nia dale. Tuir nia hanoin katak se karik iha ninia partidu nia membru ruma maka hetan moras at maka nia sei propoin atu hasai husi PSD. “Se iha korupasaun, ha’u iha fulan Novembru iha kongresu Partidu Social Demokrata (PSD) nian ne’e, ami sei husu expulsaun ema sira ne’e husi Partidu. Ses.”nia deklara ninia intensaun.
Tuir Deputadu ne’ebe tur iha PN desde primeira lejilasaun ne’e dehan katak nia rona beibeik ema konta kona ba projektu Guvernu nian fo barak liu ba ema sira ne’ebe iha relasaun ho membru Guvernu sira iha AMP nia laran.”Ha’u rona beibeik i ida ne’e mos prova hanesan ne’e duni. Prova katak ida ne’e iha duni Favoritismu,” nia koalia sai ninia deskonfianca hodi fihir ba surat tahan ne’ebe asina husi Direktur Aprovisionamentu Nasional.
Tuir Eis vice Prezidenti Conselho Nasional da Resistencia Timorense ne’ebe responsabiliza ba area ekonomia nian ne’e informa katak nia foin maka rona naran kompainya Pualaka Petroleu maske kompainya ne’e ninia bazea mina iha dalan besik komoro ne’ebe dader lorokraik nia dala barak liu ba mai.
Nia esplika katak kuandu iha ona favoritismu hanesan ne’e ita lalika haree fali be ema sira ne’e iha Guvernu ka la iha Guvernu. Se nia iha guvernu ne’e sala bo’ot liu tan, sala bo’ot liu tan. Kuantu mais iha familiares iha Guvernu lolos ne’e sira defende hanesan dignidade sira nia membrus familias ke iha Guvernu. Se sira lakohi sira rasik maka buka risku bo’ot be atu hamoe sira nia membru de Guvernu ne’e.
Wainhira Jornal ne’e kestiona Deputadu Mario Carrascalao atu karik separa problemas involvimentu DR. Lucia ninia iha kompainya Pualaka ho diplomasia eis Embaisador Indonesia nian ba ONU ne’e hateten,” ha’u konfia DR. Lucia hanesan ema ida ne’ebe ke servisu iha PSD ne’e kleur ona. Nia hanesan vice Prezidenti ha’u iha duni konfianca ba nia. Mas sa ida maka akontece husi liur ha’u la hatene.
Oficialmente ha’u bele hateten katak ha’u la fiar katak lucia toma iniciativa para halo korupsaun ne’e ha’u la fiar. Ha’u la fiar, tan ba, ema ne’e, prova ona dala hirak, katak, ema ne’e laos korupta mas Sr. Americo mak halo. Sr. Americo ne’e hanesan emprezariu ida ne’ebe koncerta uza nia influencia hanesan DR. Lucia nia kaben, sira rua familia, talvez uza ida ne’e karik,” nia deskonfia.
Prezidenti PSD ne’e konfia nafatin ninia vice Prezidenti maske nune’e nia deskonfia DR. Lucia ninia kaben Sr. Americo Lopes ne’ebe nu’udar mos Direktur ida iha kompainya Pualaka.
Sun Shine Nungka Hetan LC Jack Alega Pualaka ameasa nia moris
Kompainya Sun Shine ne’ebe existe iha nasaun foun ne’e durante tinan hitu nia laran sai hanesan fornecedor mina ba EDTL iha tinan rua ka tolu liu dadaun ba kotuk. Direktur Jack Salatain hateten katak kompainya ne’e participa mos iha bid hodi hatama ba EDTL ne’ebe sira oferece presu ne’ebe baratu no konkorda ona husi parte Prokuramen ninian. “Ami nia presu bazea ba Mops plus marjin (7,408%) ne’ebe aprovizionamentu konkorda ona,” informa Jack Salatain direktur no nain ida mos husi kompainya Sun Shine. Nia esplika dehan “Ne’e katak ami nia presu iha fulan ne’e (oitobru) iha $1.08 (Dollar ida centavus walu) kada litru,”
Investidor internasional ne’e esplika katak sira nia prezu ne’e inklui ona kustus transporte to’o hatama Gazoel ba tanki mina EDTL ninian.
Iha kompainya Sun Shine ema nain tolu maka joint hamutuk katak bo’ot liu ne’e ema Timor oan ida, Sr. Joao Martins ne’ebe mos nu’udar Direktur exekutivu, segundu Direktur mak Sr. Denis ema cidadun husi Singapora no terceiru direktur mak Jack Salatain mai husi Australia.
Nu’udar nain ida mos ba husi Sun Shine jack hato’o ninia laran triste kona ba servisu Prokuramen hodi fo manan ba kompainya Pualaka wainhira sira nia kompainya iha liu experiencia no oferece folin ne’ebe baratu liu ba Estadu. “Iha kazu ida ne’e, ha’u, iha duni preokupasaun lubun, tan ba ema ne’ebe manan tender ne’e tuir ha’u nia hatene katak sira la responde ka lakualifikadu tuir rekerementu tender ne’e ninian,” nia dehan.
“Ha’u senti kuriocidade no ha’u senti surfreza totalmente ida ho lalaok fo manan, ba ida ne’ebe manan ne’e.” “Tuir ha’u nia kuinesimentu katak, kompainya ne’e foun, ladun iha kapital, la iha infrastrutura no sira nia kuinesimentu tekniku sei kurang.” “Ha’u hakfodak wituan. Ami sempre lakon ba ema seluk ne’ebe diak liu ou kapas liu ami tan ba ema ne’e bele fo rezultadu ba servisu ne’e diak,” Jack koalia. Tuir emprezariu Australianu ne’e katak refere ba perguntas numeru 4 ka 5, “kontratu ida hanesan ne’e depende ba termus de pagamentus maka kompainya ida presiza iha ona fundu osan entre miliaun 3 to’o 6 hodi implementa servisu ne’e.”
Nia hakfodak rona katak antes de projektu lao guvernu facilita uluk ona LC no husu procesa CPV ba Pualaka. “Ami nungka iha esperiencia ba buat ne’e. EDTL sira sempre simu uluk fornecimentu mina depois maka halo kros cek ba invoice ho dokumentus recivu gazoel atu hetan aprovasaun maka ami hean selu.” “Ha’u nungka rona cenariu ida ne’e.” Dala ida tan nia realsa katak, “Prokuramen ho EDTL nungka konsidera ka konkorda ba buat ne’e.” Maibe parte rua ne’e sempre fo kondisaun ba sira katak,” Karik ami iha abilidade orsamentu atu apoiu ba projektu ne’e?”
Sun shine sempre fo Resposta, “Ami iha, no ami prova ona lalaok ne’e.”
Durante tinan hitu ona kompainya Sun Shine halo ninia aktividade bisnis mina iha Timor Leste nungka iha problemas “Ami hanoin tuir ami nia istoria no leabilidade ne’ebe ami prova ona ba sira ne’e katak ami iha pozisaun forte mas...Jack doko ulun hodi foti nia kapas la kontinua nia lia fuan. Jack mos informa ba jornal ne’e katak ema sira ne’ebe involve iha hola desizaun ba projektu ne’e hatene katak Pualaka deve hela sira. Ho problemas ne’ebe iha kompainya ne’e mos prepara hela kazu ida atu lori kompainya Pualaka Petroleun ba tribunal tan ba deve mina ne’ebe to’o agora seidauk selu. “Ha’u iha certeza tebes katak iha Segunda ha’u sei koalia ho defensor sira atu hahu halo move asaun legal.” “Pualaka foti ami nia mina liu litru 50,000 ne’ebe tuir konta total ami iha $62,500. Maibe tuir nia hateten katak $11,000 taka ona ba kareta ida maibe,”pualaka sei deve ami to’o agora $51,500.” “Ha’u tenta atu husu fali osan ne’e. Ha’u nia gabinete tenta ba cici osan ne’e. Maibe ami nia telefone ba sira ignora tiha. Ami nia rekerementus mos sira ignora.” “Ikus liu iha semana kotuk ami konsege kontaktu ho pualaka. Mas “manajer ka Direktur ida husi Pualaka ne’ebe ha’u ladun hameno ona ba ha’u nia recepcionis ka ha’u nia sekretaris katak se ami la hakiduk atu husu nafatin osan ne’e maka sira sei oho ha’u no haruka fila hikas ba uma iha kaisaun,” Jack alega.
1 comment:
VIVA Tempo Semanal!
Post a Comment