Friday 21 December 2012

Molok Taka Tinan, FONGTIL Aprezenta Relatóriu Anuál

Arsenio Pereira da silva, Diretor FONTIL

Tempo Semanal - Dili, 21/12/2012

HANESAN bai-bain molok taka relatóriu anuál. Forum Organizasaun Nasional timor Leste (FONGTIL) ne’ebé sai nu’udar ai-mahon ba ONG halibur ninia membru tomak hodi hato’o Relatóriu Asembleia Membru Anuál FONGTIL 2012 nian.

 Felizmente semináriu loron rua ne’ebé hala’o iha loron, 18-19 Dezembru 2012, hetan partisipasaun másimu husi membru ONG hotu-hotu.  Durante loron rua nia laran, movimentu iha eis aula SKB, Dili, la hanesan ho loron bai leet. Tanba, iha loron ne’e, kadeira ne’ebé komisaun organizadora prepara partisipante sira okupa tomak.

 La'ós ne’e de'it. Espanduk ho medida kuaze metru rua ne’ebé hakerek,  “FONGTIL Sei Hametin Parseiru Krítiku Entre ONG HO Órgaun Soberanu No Agensia Internasionál Iha Prosesu Konstrusaun Estadu RDTL”, sira dada iha ne’ebá. Liafuan ne’e, nu’udar slogan ba FONGTIL oinsá bele hametin relasaun serbisu  ho entidade hotu iha tinan oin mai.

 Aleinde membru ONG sira, marka prezensa mós Ministru Estatál, Jorge Teme, Komisáriu Anti Korrupsaun, Adérito de Jesus, ulun boot UNDP Micico Tanaka no membru organizasaun internasionál sira seluk.

Objetivu Asembleia ne'e atu fahe informasaun, diskute polítika Governu no papél ONGs ba dezenvolvimentu nasionál, hodi hala’o avaliasaun ba progresu serbisu FONGTIL durante tinan ida.
 Oradór iha semináriu ne’ebé ho tópiku “Relatóriu Asembleia Membru Anuál FONGTIL 2012” kompostu husi, Ministru Estetal, Komisáriu Anti Korrupsaun, ulun boot UNDP no Diretór Ezekutivu FONGTIL.

Diretór FONGTIL Arsénio Pereira da Silva iha ninia deskursu hateten,
Objetivu Asembleia ne'e atu fahe informasaun, diskute polítika Governu no papél ONGs ba desenvolvimentu nasionál, hodi hala’o avaliasaun ba progresu serbisu FONGTIL durante tinan ida. Nune’e mós, atu ratifika membru ou kandidatura hodi sai nu’udar membru permanente no kandidatu ba membru FONGTIL.
 Maski nune’e, tuir eis Diretór HASATIL dehan, atu konkretiza misaun ne'e, iha implementasaun programa FONGTIL bazeia ba mandatu membru liu husi enkontru Asembleia Jerál, planu estratéjia FONGTIL kada tinan tolu.

 Daduuk ne’e, membru ONGs permanente lokál no Nasionál ne’ebé eziste hamutuk 369. “FONGTIL nu’udar Organizasaun sumbrinha ba ONG lokál, nasionál no internasionál ne'ebé eziste iha Timor- Leste  ho karakterístiku la buka lukru, no partisipa. Maibé, sai parseiru ba instituisaun  órgaun soberanu iha prosesu hari nasaun.

 Hanesan orégaun independente FONGTIL mós iha papél importante atu kontrola no haforsa sosiedade sivíl iha prosesu dezenvolvimentu nasionaliza Timor-Leste hodi hala’o ninia funsaun, “hahi aas Vizaun no Misaun FONGTIL.

 Iha fatin hanesan, Ministru Estetal, Jorge da Conceição Teme hateten, ONG hanesan parseiru independente estadu nian hanesan haktuir iha Konstituisaun Nasionál hodi responde serbisu ho neon mós no objetivu atu hametin no haburas komitmentu relasaun parseria ho ONG Nasionais no Internasionál, hodi nune’e Governu bele forte tanba hetan kontrolu husi ONG.

 Ezisténsia ONG atu kontrola lala'ok Governu nian ho kritika. Tanba, Sosiedade Sivíl nia funsaun atu hala’o motorizasaun, analisisaun ba prosesu dezenvolvidu iha rai laran.

 Diretór ONG Fundasaun Moris Foun husi Distritu Maliana, Maria Verdial hatete. Asembleia Membru Annual FONGTIL importante ba ONG lokál no nasionál sira ne’ebé eziste iha TL. Tanba, liu husi programa ne’e bele hatene relatóriu serbisu FONGTIL nian no oinsá bele hametin estrutura FONGTIL.
 “Estadu Presiza prezensa Sosiedade sivíl. Tanba, hamutuk ho NGO bele hatene lala'ok estadu nian no hala’o krítiku, analisisaun hodi bele kontribui ba dezenvolvimentu iha país ida ne’ebé foin hamriik.” dehan Maria Verdial hodi taka ninia liafuan (**)

No comments: