Saturday 27 October 2012

Povu Ermera Preokupa Ho Kondisaun Merkadu


Tempo - Semanal - Ermera, 27/10/2012
Tia ne’e tuur hodi hein produtu lokal
ne'ebe nia venda hanesan lakeru mutin
 no ai han sira seluk merkadu glenu.
 maibe dala barak produsaun
hirak ne’e ema sosa. 
Foto/ts/Dilma
 KONDISAUN merkadu sai mós alternativu ba komunidade nia produsaun lokal. Tanba, merkadu mak sai hanesan fatin atu komunidade sira bele faan sira nia produsaun. Ne’e duni, komunidade Distritu Ermera husu ba Governu atu hadia kondisaun merkadu.  
Kondisaun merkadu ne’ebe iha halo povu Ermera preokupa tebes. Tanba, la iha fatin ba komunidade sira atu fa’an sira nia produtu lokal, entaun sira tenke fa’an fali iha Estrada ibun. Ne’e duni, halo sira nia produtu lokal ne’ebé atu fa’an sai dodok hotu. Tanba, impaktu husi loron manas.
“Maski nune’e, sira kontinua fa’an nafatin iha Estrada ibun. Tanba, nesesidade obriga. “maski fatin ne’ebé ami utiliza hodi faan ami nia produsaun lokal la sufesente. Maibe, hakarak ou lakohi ami tenke fa’an nafatin iha ne’e. Tanba, ami presiza osan atu sustenta nesesidade uma laran nian” dehan Eva dos Reis ba Tempo Semanal iha ninia fa’an fatin merkadu Ermera.
Vendador produtu lokal ne’e husu ba Governu, liu-liu Sekretariu Estadu Komersiu atu toma atensaun lalais ba kondisaun merkadu Ermera. Nune’e mós, nia husu ba governu atu dezenvovlve produsaun lokal sira iha rai laran. Tanba, kuaze produtu lokal ne’ebé sira fa’an la iha ema atu sosa.  “dala ruma produtu lokal ne’ebé ami fa’an la folin no sai namlaik hotu. Tanba, la iha kondisaun merkadu ne’ebé di’ak” tenik Eva ho triste.
Hataan ba prekupasaun hirak ne’e, Sekretriu Estadu Komersiu, Ricardo Cardoso Nio hateten, objetivu husi vizita ne’e atu hare direitamente problema saida mak povu Distritu Ermera enfrenta.
Klaru katak, problema sosial barak mak komunidade Ermera enfrenta. Ezemplu ida mak problema kona ba kondisaun merkadu. Kestaun ne’e iha ona planu nia laran. Ne’e duni, ita hein de’it.
Kuandu kondisaun merkadu preparadu ona, konserteza vendador sira nia sasan hotu tenke tau ketak-ketak. Hodi nune’e, jestaun merkadu nian bele la’o di’ak.
“Ita tenke tau sasan ida-idak iha ninia fatin, atu nune’e bele fasilita povu Ermera tomak hodi bele hetan oportunidade atu fa’an sira nia sasan iha merkadu kondisaun ne’ebé ho kondisaun di’ak no bele dada ema atu ba sosa produtu lokal sira ne’ebé komunidade sira faan.” dehan Ricardo.
Sekertariu Estadu ne’e rekoinese katak, osan barak mak oras ne’e daudauk hala’i hotu ba rai liur. Ne’e duni, atu halo balansu ba situasaun ida ne’e ita mós tenke halo eskportasaun sasan ba rai liur, no ita mós tenke kompete iha merkadu internasional.
Tuir Ricardo, politika V Governu nian atu kontinua programa Aliansa Maioria Parlamentar (AMP) hanesan povu kuda Governu sosa. Ne’e duni, Sekretariu Estadu Komersiu husu ba komunidade, liu-liu agrikultor sira atu kuda produtu lokal ho bara-barak.
Iha parte seluk, Presidente Komisaun D Asuntu Ekonomia Dezenvolvimentu, Jacinta Abu Ceu Pereira hateten, loos duni daudauk ne’e iha lamentasaun barak husi povu Distritu Ermera kona ba kondisaun merkadu. Tanba, kondisaun merkadu agora daudauk ne’e la favoravel ba sira atu fa’an sira nia produtu lokál.
Tuir Deputada Jacinta, governu presiza tun diretamente ba iha fatin ne’ebá hodi bele hare rasik kondisaun merkadu refere. Tanba, komunidade sira ne’ebé hala’o negósiu iha fatin ne’e presiza mós merkadu ho kondisaun di’ak.
“ami sei tenta ko'alia ho Ministériu ne'ebé relevante atu bele hare asuntu ida ne'e. Ha'u hanoin governu presiza hadi'a kondisaun ida ne'e, hodi nune'e bele fasilita ita nia komunidade sira atu fa'an sira nia sasan. Maibé, ita mós presiza hare prioridade Governu nian.” dehan Deputada Jacinta ba Jornál Tempo Semanál iha via telefone. (**)

No comments: