Xanana Hahi PNTL husu labele Perdua Droga Tan Liu Husi Dili Semo Liu Ba Indo ho Australia

Tempo Semanal - Dili 23/10/2012

Hafoin de operasaun hodi halo kapturasaun ba suspeitu trafiku droga nain hat husi Indonesia no nain ida husi Afrika ne'ebe kaer hela passaporte Mozambikanu iha Dili no priende droga besik kilograma walu durante loron 18-20/10/2012 iha meudia tuku sanolu resin rua PM vizita ba kuartel PNTL kaikoli hodi haree ho matan resultadu operasaun sira ne'e. PM ne'e mos hanesan ministru defeza no seguranca hahi esforsu membru PNTL sira ninian iha opersaun ne'e.

“Hau fo parabeins, ba imi nia servisu, hakas an nafatin ba," dehan Xanana.

Primeiru Ministru dehan ho kapturasaun ne’e la signifika katak hapara ona intensaun husi trafiku drogas mai TL maibe eis komandante gerilia ne’e prevene katak iha futuru tentasaun atu hatama no distribuisaun drogas liu husi TL sei la’o nafatin.

 Ema sira hanesan ne’e la deziste. Maibe, sira sei kontinua nafatin atu prova ita nia kbit, atu prova ita nia vontade no prova ita nia kompremisiu hodi hakotu tiha dalan ne’e. Mais, sira sei mai nafatin,” dehan Xanana.

Iha Tinan kotuk PNTL ho Polri husi parte BNN asina ona memorandum de intendimentu ida hodi kombate trafiku drogas nune’e duni Primeiru Ministru Xanana dehan,“Kordenasaun diak  ne’ebe halao ho Indonesia, ema nia aman sira mak ne’e, ita lalika hakarak hatene sira sira se? prosesu ne’e hanesan ne’e duni.”

Tuir observasaun Tempo Semanal iha loron 21/08/2012 nota katak koordensaun di’ak entre PNTL ho BNN ne’e maka rezulta kapturasaun ba ema cidadaun Indonesia sira iha Kupang hafoin lori droga Sabu-Sabu ne’ebe mos liu husi Aviaun silk Air husi Singapora mai TL hodi liu husi rai ketan nasaun rua ne’e ho bis Travel iha madruguada 22/08/2012.

“Buat ne’ebe ita kaer uituan ne’ebe importante tebes hodi taka tiha dalan ba ita nia rain atu sai hanesan fatin transitu ba ida ne’e. Tuir informsaun husi polisia iha fulan setembru operasaun ida iha fronteira ne’eba husi sorin balun ne’eba kaer tiha . komu, ita mos lakoi buat ne’e mai iha ita nia rain. Nune’e mos rai sira selu. Ita sei hakas an nafatin tanba buat ne’e halo at joven sira,“ PM Xanana Rekuinese.

“Ne’e duni, hau husu ba joven sira hotu katak, kuidadu ho buat sira ne’e. Tan ba too agora, ita sei la sai diak liu kuandu hola ai-moruk at sira ne’e. Tan ne’e, husi PNTL-F-FDTL sei organiza an diak liu tanba buat mai husi afvaun no tasi ita hotu-hotu buak taka tiha dalan,” dehan Ministru Defesa no segurnaca.

Primeiru Ministru rekuinese katak aimoruk droga sira ne’e maioria liu husi TL hodi distribui tutan ba nasaun seluk ne’ebe ninia merkadu bo’ot liu hanesan Australia ho Indonesia. “Buat ne’e ninia distribuisaun ba iha Indonesia. Maibe, ita lahatene bele mos hala’o distribui mos ba iha Australia. Karik tanba ita sei kiak ne’e duni ema ladun, ne’e duni sira hatam uituan deit,” dehan Xanana.

Eis lider Resistencia ne’e fo aviza ba sidadaun tomak liuliu joven sira katak, “apartir agora karik ema balun hare droga ou hola aimoruk sira ne’e mai hatoo ba iha polisia, ita labele perdua tan ba buat ne’e estraga sosiadade liuliu joventude.”

“Hau husu ba polisia ofisial sira liuliu, sira ne’ebe servisu iha inteljensia atu metin iha imi nia klamar no hanoin, iha imi nia ulun atu ita hadudu ba mundu katak, ita mos partisipa atu hakotu no hamate tiha buat ne’e,” dehan Xanana ne’ebe hodisesik ofisialmente hetan bensaun husi Presidenti hanesan Minitru Defeza no seguranca.

Tuir observasaun jornal ne’e hatudu katak PNTL sei menus iha membru no kondisaun ba kombate drogas iha nasaun ne’e no iha aeroportu, portu ho rai ketan kurang prezenca husi parte intelijen ka membru autoridades ne’ebe hetan treinamentu specifiku ba area refere nune’e duni fasil atu drogas infiltra tama mai TL.

“Hau hatene katak defikulidade sei barak, agora hau apela ba ofisial sira tomak, hare ba ita nia labarik sira, atu tau matan kedas ba. Tanba, bainhira iha ita nia rain mak nakonu ho aimoruk at sira ne’e, ita susar tebes,” Xanana rekuinese.

Xanana refere ba kazu ema balun ne’ebe koko atu halo atakes ba diplomata Amerikanu ida besik portaun entrada ba embaixada Amerika iha praia dos kokoreirus dili. Iha incidenti refere involve joventude balun ne’ebe deskonfia uza droga. Tuir fontes kredibel Tempo Semanal ninian dehan joventude refere mai husi familias respeitozu ida ne’ebe maka kuinesidu tebes iha nasaun ne’e.

“Ita hotu hatene foin daudauk, akotesementu ida iha embaixada Amerika, ema ne’ebe hola droga lakon tiha kedas iha nia uma laran mos ema sobu hotu no mos lakon tiha kedas dignidade hanesan ema,” dehan Xanana.

Tuir informasaun ne’ebe jornal ne’e hetan iha komunidade ninia leet bele sai admirasaun no tristeza bo’ot tan hatudu momos katak joventude Timor oan lubun ruma husi familias ema bo’ot no klase mediu maka sempre halo kompra no konsumu drogas sira hanesan ganja, Sabu-sabu, extasi no kokain tan ema hirak ne’e iha asesu ba osan. Maske nune’e balun hahu buka rekopera mas balun sei uza ate balun finje dehan ba autoridade Polisia katak sira servisu ba ema boot balun iha nasaun ne’e maske sira nia naran no letratu tama iha lista uza droga no sira mos la servisu iha fatin ema bo’ot ne’ebe suspeitu ne’e temi.

“Hau sente katak, komendante Jeral mak sei esplika didiak kona ba buat sira ne’ebe tanba operasaun ne’e la’os simples. Maibe operasaun  kompleksu no halao kapturasaun ba sira. Maibe, hau fo nafatin aviza katak, sira sei nafatin. “

“Ne’e duni, hau husu ba komandu lori fali sira ba iha sira nia fatin. Ita la halo julgamentu. Maibe, ita atu hatudu deit katak, operasaun ninia rejultadu mak ida ne’e,” Xanana remata. (**)